از طرفی پیشبینی میشود بازار مربوط به CNG از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۵ به میزان ۷ میلیارد دلار رشد داشته باشد که این مقدار با توجه به سیاستهای اتخاذشده بیشتر مربوط به کشورهای ایران، چین، پاکستان و آرژانتین خواهد بود.
لزوم استفاده از ظرفیتهای خالی CNG
هرچند راهکارهای مختلفی برای کنترل مصرف پیشنهاد میشود اما یکی از مسائل مغفول مانده، استفاده از ظرفیت خالی CNG است. براساس تاکیدات اسناد بالادستی مانند سیاستهای کلی نظام در زمینه انرژی در بند سوم، برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و نیز سند تامین انرژی بخش حملونقل کشور تا افق ۱۴۲۰، روند تولید و تبدیل خودروهای گازسوز و تقاضای CNG با وضعیت موردانتظار فاصله دارد.
چشمانداز میزان مصرف گاز طبیعی فشرده در سبد حملونقل کشور در افقهای ۱۴۰۰، ۱۴۱۰، ۱۴۲۰ به ترتیب ۲۶، ۳۹.۹ و ۴۷.۴میلیون مترمکعب در روز بوده، این در حالی است که با سپری شدن سال ۱۴۰۰ میزان مصرف گاز طبیعی فشرده در سبد سوخت حملونقل کشور به ۲۱میلیون مترمکعب رسیده است.
طبق آمار، هماکنون زیرساخت افزایش مصرف روزانه ۲۲ میلیون متر مکعب CNG وجود دارد. برخی کارشناس انرژی معتقدند باتوجه به حذف سهمیه سوخت تاکسیهای اینترنتی، میتوان آنها را بهسمت استفاده از این ظرفیت سوق داده و با اینکار مصرف بنزین را کاهش داد.
این کارشناسان میگویند اگر توسعه CNG صورت نمیگرفت، اکنون میانگین مصرف بنزین بیشاز ۱۴۰میلیون لیتر در روز بود و تاکنون فقط ۲۰۰هزار خودرو عمومی از ۱.۲میلیون خودرو تکلیفشده در مصوبه شورای اقتصاد، دوگانهسوز شدهاند. با این حال بهنظر میرسد خودروسازها نیز علاقهای به توسعه CNG ندارند و خودروهای جدید نیز فاقد چنین امکاناتی هستند. چنانچه اردشیر دادرس، رئیس انجمن صنفی CNG معتقد است خودروسازها طبق قانون باید بیشاز ۲۵درصد خودروها را گازسوز تولید کنند اما درحالحاضر تنها ۵درصد گازسوز میشوند.
ماجرای قطع سهمیه بنزین تاکسیهای اینترنتی
از طرفی چند روز قبل، یکی از مسئولان شرکت ملی پخش فراوردههای نفتی اعلام کرد سهمیه بنزین خودروهای اینترنتی قطع شده است، موضوعی که مربوط به چند ماه گذشته بوده و به تخصیص اعتبار نقدی براساس پیمایش مسافت مربوط بوده است. دولت وقت در سال ۱۳۹۸ تصمیم گرفت برای حمایت از برخی صنوف به تاکسیهای اینترنتی براساس پیمایش و میزان مصرف بنزین سهمیه سوخت تخصیص دهد.
به عبارت دیگر شخص با استفاده از کارت سوخت شخصی سوختگیری را انجام میداد و بعد از آن بر اساس پیمایش و میزان مصرف بنزین مابهالتفاوت قیمت بنزین آزاد و بنزین سهمیهای را بهصورت نقدی دریافت میکرد. این مبلغ هر چندماه یکبار و به خودروهایی که وزارت کشور آنها را به عنوان خودرو اینترنتی تعیین کرده بود، تخصیص مییافت درواقع تعیین تکلیف در این رابطه تنها برعهده وزارت کشور بود و وزارت نفت نقشی در این رابطه نداشت.
براساس اخبار منتشرشده از مهرماه سال گذشته دیگر به تاکسیهای اینترنتی سهمیه داده نشده است و این موضوع مربوط به حالحاضر نیست. همان طور که بیان شد، برخی کارشناسان معتقدند با قطع شدن این سهمیه میتوان تاکسیهای اینترنتی را به سمت دوگانهسوز شدن و استفاده از CNG سوق داد.
طرح ملی گازسوز کردن خودروها در مصر
توسعه CNG از چشم کشورهای دیگر نیز دور نمانده است. بهعنوانمثال کشور مصر با تکیه بر توسعه میادین گازی خود، طرحی نیز برای توسعه صنعت CNG اجرا کرده است.
طبق اعلام دولت این کشور، از این پس تنها برای خودروهایی مجوز تولید صادر خواهد شد که دوگانهسوز باشند، زیرا دولت مصر بر این باور است که مصرف گاز در قالب CNG به جای بنزین میتواند سبب کاهش واردات بنزین و درنتیجه کاهش هزینههای ارزی شود.
در سالهای اخیر رئیسجمهور مصر، پروژه ملی گازسوزکردن خودروها را با اولویت تخصیص مشوقهای دولتی برای مینیبوسها و تاکسیها افتتاح کرده است. وی به دنبال آن است که حداکثر ۵۰درصد هزینههای سوخت مصرفی مصر را به کمک گاز طبیعی کاهش دهد. طرح ملی گازسوزکردن خودروها در مصر با هدف بلندمدت تبدیل یک میلیون دستگاه خودرو آغاز شده است اما فعلا در مرحله ابتدایی ۱۴۷هزار تاکسی و ون بنزینی تا سال ۲۰۲۳ دوگانهسوز خواهند شد.
سپس ۲۴۰هزار مینیبوس و ون دیزلی نیز تا سال۲۰۲۷ دوگانهسوز خواهند شد. البته بهطور همزمان، برای تاسیس ۳۶۶ جایگاه CNG جدید نیز برنامهریزی صورت گرفته است. تغییرات استفاده از گاز طبیعی در خودروها در مناطق مختلف دنیا نشان میدهد از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ تعداد این خودروها از کمتر از ۲میلیون به بیش از ۲۶ میلیون دستگاه رسیده است. بنابر سایر آمارهای موجود که سال ۲۰۱۹ را نیز شامل میشود، تعداد این خودروها اکنون در دنیا به بیشاز ۲۸میلیون دستگاه رسیده است.
در پایان باید تاکید کرد سیاست استفاده از سوخت گاز طبیعی در خودروها باتوجه به افزایش قیمت نفت و فرآوردههای نفتی طی سالهای اخیر در کشورهای دنیا اجرا شده است. همچنین علاوهبر خودروهای سبک در برخی کشورها وسایلی همچون موتورسیکلتها و ماشینآلات کشاورزی نیز از گاز طبیعی استفاده میکنند که این موضوع نویدی برای گسترش CNG در وسایل حملونقل است که میتواند به عنوان یک الگو در کشور نیز مورد استفاده قرار گیرد.